BLISKI WSCHÓD 2023. Nieco złudna nadzieja na „erę pokoju" zakończyła się 7/10. Terrorystyczny atak Hamasu zburzył optymistyczne prognozy, a izraelska operacja w Gazie zachwiała punktami odniesienia.
Przybrała bowiem charakter drastycznej pacyfikacji zmierzającej do wyludnienia enklawy, bez perspektywy rozwiązania politycznego. Za to z realnym potencjałem eskalacji regionalnej. Równoznacznej z wciągnięciem USA do konfliktu na wielu frontach, który byłby destrukcyjny również dla interesów europejskich (energetyka, migracje, marginalizacja wojny w Ukrainie). Dramat Gazy, będący kolejną odsłoną konfliktu dwóch narodów o miejsce w Palestynie, zburzył plany USA ograniczenia obecności na BW i przekazania większej odpowiedzialności za bezpieczeństwo regionu sojusznikom. Łączone z normalizacją saudyjsko-izraelską w ramach Porozumień Abrahama i nowymi traktatami USA z arabskimi partnerami. Strategią obliczoną na powstrzymywanie wpływów Chin, Rosji i Iranu. Przeszkodą na drodze do budowy nowego BW okazała się jednak siła spychanej na margines i niedocenianej kwestii palestyńskiej. Wpisanej w inne zabagnione bliskowschodnie problemy.
Choć wojna w Gazie rzuciła cień na cały rok 2023, należy odnotować też inne wydarzenia w autorskim rankingu:
Poprawa relacji między kilkoma państwami regionu, w tym normalizacja saudyjsko-irańska, dokonana z pomocą Chin. Umocnieniu pozycji Pekinu służy również doprowadzenia do akcesji w BRICS Arabii, ZEA, Egiptu i Iranu (został też członkiem Szanghajskiej OW).
Umocnienie pozycji Iranu, w dużym stopniu dzięki fiasku regionalnej polityki USA i Zachodu. Wzrósł też potencjał
Kumulacja zagrożeń bezpieczeństwa żeglugi w rejonie i rozbudowa obecności morskiej USA i innych państw spoza regionu.
Zachowanie żywotności Porozumień Abrahama.
Umocnienie przez ruch Huti kontroli w Jemenie i zachowanie podstaw procesu pokojowego.
Wojna domowa w Sudanie.
Postępująca dezintegracja Libii.
Wzrost zagrożeń klimatycznych i presji migracyjnej w regionie MENA i na afrykańskich obrzeżach.
Powrót Syrii do Ligi Arabskiej.
Wybory w Egipcie stabilizujące władzę al-Sisi, w warunkach kumulacji problemów wewnętrznych.
Uzgodnienie pod egidą USA budowy korytarza transportowego Indie-Płw. Arabski-Izrael-Europa, konkurencyjnego do planów chińskich.
COP28 w ZEA. Odniesienie do odejścia od surowców kopalnych potwierdzające zaawansowanie w transformacji energetycznej krajów takich jak Arabia, ZEA czy Katar.
Krzysztof Płomiński
Polski politolog i dyplomata, urzędnik państwowy, ambasador Rzeczypospolitej Polskiej w Iraku (1990–1996) i Arabii Saudyjskiej (1999–2003). Odznaczony Krzyżem Kawalerskim (1997) oraz Krzyżem Oficerskim (2010) Orderu Odrodzenia Polski.
Comments