Czyli za Amu Darią, utożsamianą z Gihonem - jedną z 4 przedpotopowych rzek granicznych biblijnego raju. A prościej - w Uzbekistanie, którego sprawy staram się śledzić od czasu niedawnych wyborów prezydenckich w tym kraju, których byłem obserwatorem. W analizie opublikowanej przez Centrum Stosunków Międzynarodowych po reelekcji prezydenta Shawkata Mirziyoyeva pisałem, że wybory utrwalają stabilizację w Uzbekistanie, uwiarygadniają realizację ambitnego programu transformacji i odrodzenia państwa, ale też otwierają drogę do większej aktywności międzynarodowej, w tym do rozwoju relacji z Polską i UE. W naszym kraju na ożywienie relacji z Taszkentem trzeba będzie poczekać na nowy rząd. Inne państwa UE stale zabiegają o kontakty z krajem, chcącym stać się lądowym pomostem między Europą a daleką Azją.
Uzbecki prezydent właśnie gości włoskiego odpowiednika i to kilka miesięcy po wizycie w Rzymie. Oba kraje wypracowały ostatnio kompleksowy program partnerstwa, od konsultacji politycznych i kontaktów parlamentarnych po sektor gospodarki i inwestycji oraz kulturę, naukę (otwarto kilka filii włoskich uczelni) i promowaną przez Uzbeków turystykę. Współpraca ma również wymiar regionalny, w formacie Włochy-Azja Centralna. Działa dwustronna Międzyrządowa Grupa Robocza ds. Handlu, Gospodarki, Przemysłu i Kredytów Eksportowych. Oba kraje odwołują się do historii stosunków z czasów Jedwabnego Szlaku, którego Uzbekistan był bodaj najważniejszym ogniwem. Podczas poprzedzającego wizytę Forum Biznesowego zawarto kontrakty inwestycyjne i handlowe o wartości 9 miliardów euro, głównie energetyczne. W Uzbekistanie działają 52 firmy z włoskim kapitałem, a także dwustronna Izba Gospodarcza. Obroty w 2023 przekroczą pół miliarda euro.
Prezydent Mattarella podkreślał w Taszkencie, że czynnikiem sprzyjającym rozwojowi współpracy Włoch i innych krajów UE z Uzbekistanem jest realizacja tam gruntownych reform i wkład tego kraju w stabilizację i integrację Azji Centralnej. Wyraził poparcie dla członkostwa Uzbekistanu w Światowej Organizacji Handlu i zawarcia Porozumienia o Rozszerzonym Partnerstwie z UE.
Również dla Polski Uzbekistan pozostaje bardzo ważnym partnerem. Ostatnio radca handlowy Ambasady tego kraju w Polsce, Mirzokhid Alikulov, podał, że dwustronny handel powinien w 2023 wzrosnąć o 20%, do około 400 milionów USD, mimo poważnych problemów logistycznych związanych z ograniczeniem przepustowości przejść granicznych z Białorusią. Uzbecki dyplomata zwrócił uwagę na potrzebę rozwoju korytarzy transportowych łączących Azję Centralną z Europą, w tym utworzenia Korytarza Transkaspijskiego oraz wzmocnienia kontaktów biznesu via Krajowa Izba Gospodarcza.
Smaku naszym relacjom dodaje kultura. Za kilka dni w Białymstoku odbędzie się, z udziałem międzynarodowych wykonawców, Festiwal Piosenek Anny German - zajmującej szczególne miejsce w sercach Polaków i Uzbeków. Wielka tu zasługa niestrudzonej Aldona Michalak, patronującej tym relacjom.
Krzysztof Płomiński
Polski politolog i dyplomata, urzędnik państwowy, ambasador Rzeczypospolitej Polskiej w Iraku (1990–1996) i Arabii Saudyjskiej (1999–2003).
Odznaczony Krzyżem Kawalerskim (1997) oraz Krzyżem Oficerskim (2010) Orderu Odrodzenia Polski.
Comments