Wspólna droga - Adewale Osho i Terre Vivante International: Kiedy rolnictwo staje się aktem sprawiedliwości społecznej
- 7 dni temu
- 4 minut(y) czytania
Zaktualizowano: 15 godzin temu
Nie tylko chleb — walka o godność, tożsamość i suwerenność żywnościową
W obliczu globalnych nierówności, kryzysu klimatycznego i migracyjnego oraz degradacji środowiska naturalnego, coraz wyraźniej wybrzmiewa pytanie: kto i jak wyżywi świat? Odpowiedzi nie należy szukać wyłącznie w salach konferencyjnych ONZ czy w gabinetach ministrów rolnictwa, lecz przede wszystkim na polach uprawnych, w sercu społeczności wiejskich. Jedną z najważniejszych i najciekawszych odpowiedzi daje Adewale Osho, nigeryjski naukowiec, rolnik, społecznik i twórca organizacji Terre Vivante International.
Jego życie to opowieść o człowieku, który widząc cierpienie innych, postanowił rzucić wyzwanie systemowi. Zamiast kariery w przemyśle naftowym — dominującym sektorze gospodarki Nigerii — wybrał najtrudniejszą z dróg: walkę o samowystarczalność żywnościową Afryki, w duchu godności, zrównoważonego rozwoju i sprawiedliwości społecznej.
Dzieciństwo w Kogi: Ziemia, która daje i odbiera
Adewale Osho urodził się w latach 50. XX wieku w stanie Kogi — regionie, który mimo żyznej ziemi i dostępu do rzeki Niger, borykał się z ubóstwem i zaniedbaniem infrastrukturalnym. Już jako dziecko obserwował, jak ogromne zasoby naturalne jego kraju przynoszą zyski zagranicznym korporacjom, podczas gdy lokalna ludność zmaga się z głodem i brakiem podstawowych usług publicznych.
Wstrząsającym momentem w jego życiu były obrazy dzieci umierających z głodu w czasie klęski w Etiopii w 1984 roku. Jak sam wspominał w wywiadzie z 2015 roku:
„To wtedy zrozumiałem, że wojny i polityka nie są jedynym źródłem cierpienia. Głód — tak cichy, tak codzienny — jest równie śmiercionośny. I to z nim postanowiłem walczyć.”
Osho ukończył nauki rolnicze na Ahmadu Bello University w Zarii, jednej z najbardziej prestiżowych uczelni rolniczych w Nigerii. W kolejnych latach zdobywał doświadczenie w państwowym gospodarstwie Greenland Farms, ale szybko zauważył, że centralne planowanie i biurokracja odcinają rolników od wiedzy i innowacji.
Narodziny Terre Vivante – Kiedy wiedza spotyka wspólnotę
Rok 1992 to moment, w którym Adewale Osho zakłada organizację non-profit Groundhind Agricultural Management and Development Center, przemianowaną później na Terre Vivante International. Jej nazwa, zaczerpnięta z języka francuskiego, oznacza „żywą ziemię” i symbolizuje filozofię działania: rolnictwo jako żywy, dynamiczny system społeczno-ekologiczny.
Terre Vivante działa w oparciu o trzy spójne założenia:
Edukacja rolników i rolniczek w zakresie nowoczesnych, ekologicznych metod uprawy i zarządzania.
Wsparcie kobiet i młodzieży – poprzez mikrofinansowanie, programy mentoringowe i działania w duchu „agripreneurshipu”.
Zrównoważone zarządzanie wodą i glebą – w szczególności poprzez wdrażanie systemów kropelkowego nawadniania i technik agroekologicznych.
W 1993 r. Osho wyjechał do Izraela w ramach programu stypendialnego izraelskiej agencji MASHAV. Studiował tam intensywną produkcję warzyw i techniki nawadniania w instytucie rolniczym Ruppin. Ten okres był dla niego przełomowy:
„Izrael nauczył mnie, że susza to nie wyrok. To wyzwanie technologiczne i organizacyjne. Jeśli tam można produkować żywność w piasku, to tym bardziej w Afryce Zachodniej.”
Społeczna siła rolnictwa – zmiana systemowa oddolnie
Rewolucja z Casamance: pięć lat, które zmieniły wiele
W latach 1994–1999 Osho prowadził projekty edukacyjne i rolnicze w południowym Senegalu. Skoncentrował się tam na pracy z kobietami, które w wielu społecznościach były głównymi producentkami żywności. Wprowadził systemy upraw rotacyjnych i mikro-plantacje warzywne przy wsparciu lokalnych starszyzn.
„Bez kobiet afrykańskie rolnictwo nie istnieje. Dlatego każda trwała zmiana musi zaczynać się od nich.”
Jednym z najczęściej powracających tematów w wypowiedziach Osho jest krytyka przerośniętej biurokracji i braku efektywnego zarządzania wiedzą w sektorze publicznym. Terre Vivante działa zatem jako łącznik między naukowcami a rolnikami, przekształcając wiedzę akademicką w proste, użyteczne narzędzia.
Dzięki współpracy z międzynarodowymi partnerami, Terre Vivante zdołała:
przeszkolić ponad 6000 rolników w Nigerii, Ghanie i Senegalu,
zapewnić technologię nawadniania 120 wspólnotom wiejskim,
wdrożyć mikrogranty dla ponad 400 kobiet rolniczek.
Partnerami są m.in. Ford Foundation, UNDP, izraelski MASHAV, a także Federalne Ministerstwo Rolnictwa Nigerii.
Terra Nova – ku afrykańskiemu renesansowi rolnemu
Czy Afryka może wyżywić świat? Dla Adewale Osho odpowiedź brzmi: tak. Pod warunkiem jednak, że przestaniemy patrzeć na afrykańskich rolników wyłącznie jako „beneficjentów pomocy”, a zaczniemy ich postrzegać jako pełnoprawnych uczestników globalnego systemu produkcji żywności.
Jego najnowszy projekt — AgroYouth Nigeria — ma na celu przekształcenie rolnictwa w atrakcyjną ścieżkę kariery dla młodych ludzi. Program wykorzystuje nowoczesne technologie, takie jak drony, aplikacje do zarządzania uprawami i sieci agritech, by pokazać, że rolnictwo to także innowacja.
„Wspólna droga” jako metafora
Praca Adewale Osho idealnie wpisuje się w filozofię projektu „Wspólna Droga”. To opowieść o współpracy, lokalnych liderach, budowaniu mostów i pokonywaniu systemowych barier. To także dowód na to, że działania społeczne i rozwojowe mają sens tylko wtedy, gdy są zakorzenione w realiach lokalnych społeczności i respektują ich wiedzę i godność.
Dziedzictwo, które inspiruje kontynenty
Dziś, po ponad 30 latach działalności społecznej i rolniczej, Adewale Osho jest postacią rozpoznawalną w kręgach rozwoju międzynarodowego. Ale dla tysięcy rolników, z którymi pracował, pozostaje przede wszystkim bratem, nauczycielem i sojusznikiem. Jego praca pokazuje, że z pozoru małe inicjatywy mogą prowadzić do wielkich zmian – nie tylko gospodarczych, ale i społecznych.
„Rolnictwo to akt oporu wobec głodu, biedy i zależności. Każde nasionko zasiane z wiedzą i szacunkiem to krok ku wolności.”
